‘Het begrip duurzaam houdt ons af van wat nodig is’

Sinds chemicus Michael Braungart in 2002 samen met architect William McDonough het boek Cradle to cradle schreef, wordt hij internationaal gezien als een invloedrijk denker. Het gedachtengoed is door velen – waaronder grote bedrijven – overgenomen en bedrijven kunnen hun producten tegenwoordig zelfs cradle-to-cradle certificeren. Ondertussen scherpten de heren hun ideeen aan. Sinds hun tweede boek The Upcycle, rekent Braungart af met begrippen als duurzaamheid en CO2-neutraal.

‘Helemaal jullie Nederlandse term “duurzaam” houdt ons af van wat nodig is. In Nederland betekent duurzaam dat je producten zo lang mogelijk moet gebruiken. Dat ze lang meegaan. Het werkt innovatie juist heel erg tegen’, stelt Braungart, die onder andere college geeft aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. ‘Ik wil pleiten voor overvloed voor iedereen, zonder dat we de aarde daarvoor uitputten. Innovatie is daarbij juist heel belangrijk.’

Braungart moet er niet aan denken dat we bijvoorbeeld nog massaal in verouderde dieselauto’s zouden rondrijden, alleen omdat de auto’s zelf heel lang mee moeten gaan. De materialen die in deze auto’s zitten, kunnen juist weer een nieuwe bestemming krijgen in verbeterde producten. Dat is upcycling.

Upcycling

Er is meer mis met ons groene vocabulaire. Braungart: ‘We moeten ook af van termen als recycling en ciculaire economie. Die zorgen nog steeds voor lineair processen. Materialen worden bij recycling hergebruikt in producten met een lagere waarde. Met veel enthousiasme werd bijvoorbeeld gepresenteerd dat staal uit oude mercedessen een nieuwe functie krijgen in de constructies van gebouwen. Ik ben daar veel minder positief over. Want in het staal zitten ook nog concentraties zeldzame en dure aardmetalen, die in producten met een veel hogere toegevoegde waarde kunnen worden verwerkt. Haal die er eerst maar eens uit. Dan doe je aan upcycling.’

Ook kan hij er zich aan ergeren als CO2-neutraal en reductie van uitstoot ongeveer als het hoogste streven wordt gezien. ‘Bomen stoten ook uit, maar hebben CO2 juist als voeding. Ze zetten CO2 om in biomassa en zuurstof. Daar kunnen bedrijven ook naar streven. Niet minder doen van wat slecht is, maar meer van het goede.’